Open space co to jest? Definicja i geneza
Open space to nowoczesna koncepcja organizacji przestrzeni biurowej, która zrewolucjonizowała sposób pracy w wielu firmach. Charakteryzuje się brakiem tradycyjnych ścian działowych i oddzielnych gabinetów. Zamiast tego, pracownicy zajmują swoje stanowiska pracy w jednej, wielkopowierzchniowej sali, gdzie biurka są często ustawione blisko siebie. Taki model ma na celu stworzenie bardziej dynamicznego i otwartego środowiska pracy, sprzyjającego bezpośredniej komunikacji i współpracy między członkami zespołu.
Jak wyglądała historia koncepcji open space?
Historia koncepcji open space sięga Stanów Zjednoczonych i okresu rewolucji przemysłowej na przełomie XIX i XX wieku. Wraz z dynamicznym rozwojem gospodarki i wzrostem zapotrzebowania na pracowników administracyjnych, firmy zaczęły poszukiwać sposobów na efektywne wykorzystanie dostępnej przestrzeni biurowej. Jednym z rozwiązań było stopniowe usuwanie ścianek działowych, co pozwalało na pomieszczenie większej liczby stanowisk pracy w tej samej powierzchni. Koncepcja ta ewoluowała na przestrzeni lat; w latach 50. XX wieku niemiecka grupa Quickborner wprowadziła modyfikację, proponując stosowanie niewielkich ścianek działowych między biurkami, co miało na celu zwiększenie prywatności pracowników, jednocześnie zachowując ideę otwartej przestrzeni. W Polsce moda na biura typu open space pojawiła się znacznie później, bo w latach 90. XX wieku, wraz z ekspansją zachodnich korporacji na polski rynek.
Kto jest twórcą koncepcji biur na planie otwartym?
Za pomysłodawcę koncepcji biur na planie otwartym, czyli open space, powszechnie uznaje się amerykańskiego architekta Franka Lloyda Wrighta. Już w 1906 roku postulował on radykalne podejście do projektowania przestrzeni biurowych, nawołując do rezygnacji ze ścian i podziałów. Wright wierzył, że takie rozwiązanie uwolni kreatywność pracowników, ułatwi przepływ myśli i znacząco poprawi kontakty interpersonalne w zespole, tworząc bardziej zintegrowane i efektywne środowisko pracy.
Zalety i wady biura typu open space
Decyzja o wdrożeniu biura typu open space wiąże się z szeregiem potencjalnych korzyści, ale także z wyzwaniami, które mogą wpływać na komfort i efektywność pracy. Zrozumienie zarówno zalet, jak i wad jest kluczowe dla oceny, czy taki model jest odpowiedni dla danej organizacji i jej pracowników.
Główne zalety open space: komunikacja i koszty
Jedną z najczęściej wymienianych zalet biura typu open space jest znacząco ułatwiona komunikacja między współpracownikami. Brak fizycznych barier sprzyja szybszemu przepływowi informacji, co może przekładać się na sprawniejsze rozwiązywanie problemów i lepszą współpracę w zespole. Dodatkowo, open space często wiąże się z oszczędnością miejsca i kosztów utrzymania biura. Zazwyczaj są one tańsze w eksploatacji o około 20% w porównaniu do tradycyjnych modeli biurowych z licznymi pomieszczeniami. Koncepcja ta podkreśla również równość pracowników, eliminując widoczne hierarchiczne podziały związane z posiadaniem własnych gabinetów, a także usuwa bariery komunikacyjne, które mogą pojawić się w bardziej zamkniętych przestrzeniach.
Wady open space: hałas, brak prywatności i skupienia
Pomimo licznych zalet, biura typu open space niosą ze sobą również znaczące wady. Duży hałas generowany przez rozmowy, telefony czy inne dźwięki otoczenia jest jednym z najczęściej zgłaszanych problemów, co prowadzi do problemów z koncentracją i skupieniem. Brak prywatności sprawia, że pracownicy mogą czuć się niekomfortowo, słysząc prywatne rozmowy innych osób, a także sami mogą unikać swobodnego wyrażania opinii z obawy przed oceną. Badania sugerują, że osoby pracujące w open space mogą być bardziej zestresowane, co może negatywnie wpływać na zdrowie. Ponadto, w przestrzeniach otwartych łatwiej o większą transmisję chorób wirusowych i bakteryjnych, a także mogą pojawić się problemy z utrzymaniem optymalnej temperatury dla wszystkich pracowników.
Dla kogo open space to dobre rozwiązanie?
Nie każde środowisko pracy i nie każdy pracownik odnajdzie się w biurze typu open space. Kluczowe jest dopasowanie modelu do charakteru pracy oraz preferencji osób zatrudnionych.
Open space jest szczególnie odpowiednie dla ekstrawertyków, którzy czerpią energię z kontaktów z innymi i lubią towarzystwo, a także dla firm, w których intensywna współpraca i szybka wymiana informacji są kluczowe dla codziennego funkcjonowania. Do takich branż i typów organizacji można zaliczyć fundacje, agencje marketingowe, biura architektoniczne, startupy, firmy IT, centra telemarketingu, call center, firmy handlowe czy działy finansowo-księgowe. Według niektórych badań, nawet 55% pracowników Pokolenia Z preferuje pracę w biurach typu open space, pomimo potencjalnych zakłóceń.
Jak mądrze zaprojektować biuro open space?
Aby biuro typu open space było funkcjonalne i komfortowe, jego projektowanie musi uwzględniać przepisy prawa oraz zasady ergonomii i akustyki. Przepisy określają minimalne wymagania dotyczące wysokości pomieszczenia (minimum 3 metry), przestrzeni na pracownika (13 m3 objętości i 2 m2 wolnej powierzchni) oraz szerokości ciągów komunikacyjnych (od 0,6 do 1 metra). Kluczowe jest również utrzymanie poziomu hałasu na akceptowalnym poziomie, najlepiej poniżej 55 decybeli.
Nowoczesne aranżacje i rozwiązania poprawiające komfort
Aby zminimalizować wady związane z hałasem i brakiem prywatności w biurze open space, nowoczesne aranżacje coraz częściej łączą różne podejścia. Popularne staje się stosowanie paneli akustycznych, ekranów i ścianek działowych, które pomagają w tłumieniu dźwięków i tworzeniu bardziej kameralnych stref pracy. Koncepcja klastrowania biurek w mniejsze grupy oraz tworzenie wydzielonych stref prywatności, takich jak ciche pokoje czy budki telefoniczne, pozwala pracownikom na chwilę odosobnienia i skupienia. Wprowadzanie elementów biophilic design, czyli integracja natury poprzez rośliny, drewno i naturalne światło, może znacząco poprawić samopoczucie i koncentrację. Elastyczne rozwiązania, takie jak koncepcja hot deskingu, gdzie pracownicy nie mają przypisanych biurek, wpisują się w trend mobilności i pozwalają na lepsze wykorzystanie przestrzeni. Równie ważne jest zapewnienie ergonomii stanowisk pracy i odpowiedniego oświetlenia.
Przyszłość open space w kontekście pracy
Koncepcja open space, mimo swoich wad, nadal kształtuje przestrzeń biurową i prawdopodobnie będzie się dalej rozwijać. Obecne trendy w projektowaniu biur zmierzają w kierunku tworzenia bardziej zróżnicowanych i elastycznych przestrzeni, które łączą zalety pracy wspólnej z potrzebą prywatności i skupienia. Nowoczesne aranżacje często integrują elementy z koncepcji home office design, Activity Based Working (ABW) i Agile Working, tworząc multifunkcjonalne przestrzenie, które mogą być dostosowywane do różnych zadań i potrzeb pracowników. Powstają strefy relaksu, miejsca do cichej pracy, a także przestrzenie sprzyjające spontanicznej współpracy. W odpowiedzi na potrzeby pracowników, alternatywy dla tradycyjnego open space, takie jak mniejsze lokale biurowe, pokoje biurowe czy biura na godziny, również zyskują na popularności, oferując bardziej kameralne warunki pracy. Przyszłość biura open space leży w umiejętności adaptacji i tworzenia środowisk, które równoważą potrzebę interakcji z pracownikami z zapewnieniem komfortu i efektywności indywidualnej pracy.
Dodaj komentarz