Polski język migowy (PJM) – co to jest?
Polski język migowy, w skrócie PJM, to wizualno-przestrzenny język komunikacji używany przez osoby Głuche w Polsce. Nie jest to jedynie zbiór gestów, ale pełnoprawny, naturalny język, który posiada własną, odrębną od języka polskiego gramatykę, słownictwo i strukturę. Od 1 kwietnia 2012 roku PJM jest oficjalnie uznanym językiem ustawowym w Polsce, co stanowi kamień milowy w zapewnieniu praw osób głuchych do swobodnej komunikacji. Jest to pierwszy język dla wielu dzieci, których oboje rodzice są głusi, stanowiąc fundament ich rozwoju i tożsamości.
PJM to język naturalny: struktura i gramatyka
Kluczową cechą PJM jest jego naturalny rozwój i złożoność gramatyczna, która opiera się na zasadach wizualno-przestrzennych. Struktura gramatyczna PJM znacząco różni się od języka polskiego. W PJM kluczową rolę odgrywają elementy niemanualne, takie jak mimika twarzy, położenie tułowia i głowy, które wraz z ruchem rąk tworzą kompletny przekaz. Wyjątkową cechą jest symultaniczność, czyli możliwość jednoczesnego nadawania kilku znaków dzięki niezależności artykulatorów – rąk i mimiki. Ta zdolność pozwala na przekazywanie złożonych informacji w sposób bardziej efektywny niż w językach fonicznych.
Alfabet PJM: poznaj podstawy
Każdy, kto chce rozpocząć naukę polskiego języka migowego, powinien poznać podstawy jego alfabetu manualnego. W PJM każda litera alfabetu łacińskiego ma swój odpowiedni układ dłoni, który jest wizualnym odpowiednikiem danego fonemu. Poznanie tych znaków jest pierwszym krokiem do budowania słownictwa i rozumienia podstawowych komunikatów. Alfabet PJM stanowi fundament do dalszej nauki i komunikacji z osobami Głuchymi.
Historia polskiego języka migowego
Korzenie PJM i rozwój
Historia polskiego języka migowego sięga XIX wieku, kiedy to w Polsce zaczęły powstawać pierwsze szkoły dla osób niesłyszących. PJM ma swoje korzenie w francuskim języku migowym i wykorzystuje jednoręczny alfabet manualny, który ewoluował ze starofrancuskiego języka migowego. Na przestrzeni lat język ten rozwijał się i adaptował, tworząc unikalny system komunikacji, odrębny dla polskiej społeczności Głuchych.
Badania naukowe nad PJM
Choć PJM jest językiem o bogatej historii, badania naukowe nad nim rozpoczęły się stosunkowo niedawno. Kluczową inicjatywę w tej dziedzinie podjął Michael Farris w 1994 roku. Od tego czasu prowadzone są coraz liczniejsze badania mające na celu głębsze zrozumienie struktury, gramatyki i specyfiki PJM, co przyczynia się do jego lepszego poznania i dokumentacji.
Jak działa PJM i czym różni się od innych języków migowych?
PJM vs Międzynarodowy język migowy (IS)
Polski język migowy jest językiem narodowym, specyficznym dla Polski, podczas gdy Międzynarodowy Język Migowy (IS – International Sign) jest formą komunikacji stworzoną dla osób niesłyszących z różnych krajów, ułatwiającą porozumienie ponad granicami. Choć IS czerpie inspiracje z różnych narodowych języków migowych, nie jest on uniwersalnym językiem migowym w takim samym sensie, jak angielski jest językiem międzynarodowym w komunikacji fonicznej. PJM, jako naturalny język, posiada swoją unikalną strukturę i słownictwo, które odróżniają go od IS i innych języków migowych. Warto również wspomnieć o Systemie Językowo-Migowym (SJM), który jest sztucznym kodem językowym, a nie naturalnym językiem, jakim jest PJM.
Elementy niemanualne w PJM
W PJM, poza ruchem rąk, kluczową rolę odgrywają elementy niemanualne. Mimika twarzy, ruchy głowy i tułowia, a także kontakt wzrokowy i pauzy, pełnią funkcje gramatyczne i emocjonalne, zastępując intonację głosu w językach fonicznych. Te niemanualne aspekty są integralną częścią przekazu, wpływając na znaczenie i odcień wypowiedzi, co czyni PJM językiem bogatym i ekspresyjnym.
Społeczność Głuchych i komunikacja
Znaczenie PJM dla osób głuchych
Polski język migowy jest fundamentem tożsamości i kultury społeczności Głuchych w Polsce, która postrzegana jest jako mniejszość językowa i kulturowa. PJM umożliwia nie tylko codzienne funkcjonowanie, ale także rozwój życia kulturalnego i artystycznego. Społeczność ta posługuje się własną poezją migową, która jest formą sztuki opartą na znakach i sekwencjach. Szacuje się, że PJM posługuje się w Polsce od 40 do 100 tysięcy osób, co podkreśla jego znaczenie. Symbolem tej społeczności jest motyl, a także dłonie, symbolizujące komunikację i potencjał.
Nauka polskiego języka migowego
Nauka polskiego języka migowego jest dostępna dla każdego, kto chce poszerzyć swoje horyzonty komunikacyjne. Można ją realizować na wiele sposobów, w tym poprzez darmowe lekcje online, specjalistyczne kursy prowadzone przez centra nauki języków migowych, a także przez samodzielne samokształcenie. Poznanie PJM otwiera drzwi do lepszego zrozumienia i komunikacji z osobami Głuchymi, wzbogacając tym samym polski krajobraz społeczny i kulturowy.
Dodaj komentarz